↓↓لینک دانلود و خرید پایین توضیحات ↓↓

فرمت فایل: word

(قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحات:28

قسمتی از متن فایل دانلودی:

چکیده

1- اصل صحت به مفهوم جواز تکلیفی

دلایل اصل صحت به معنای جواز تکلیفی

2- اصل صحت به مفهوم وضعی

ادله اصل صحت به مفهوم وضعی

اجرای اصل صحت در عقود

موارد جریان اصل صحت در اعمال ، عقود و ایقاعات

لزوم تحقق عنوان عمل در معاملات

مراد از اصل صحت، صحت واقعى است يا صحت‏به اعتقاد فاعل؟

اصل صحت از امارات است‏يا از اصول عمليه؟

حكم تعارض اصل صحت ‏با استصحاب

اصل صحت در حقوق مدنى ايران

منابع

چکیده

يكى از قواعد مهم حقوق اسلامى قاعده اصالة‏الصحة‏» است، كه كاربرد فراوانى در فقه و حقوق اسلامى دارد و به اشكال مختلف مورد استفاده واقع مى‏گردد. اين اصل، معانى مختلفى در فقه و حقوق دارد كه ذيلا ابتدا به تعريف و توضيح دو معناى معروف و مشهور آن پرداخته مى‏شود و سپس کاربرد اصاله الصحه را بیان نموده و در آخر به توضیح تعارض اصاله الصحه و اصل استصحاب با بیان نمونه هایی از مواد قانونی می پردازیم:

1- اصل صحت ‏به مفهوم جواز تكليفى

منظور از اصل صحت در اين معنا، آن است كه اعمال ديگران را بايست‏حمل بر صحت و درستى كرد و مشروع و حلال انگاشت و مادامى كه دليلى بر نادرستى و حرمت آن پيدا نشده است، نبايستى در صورت دوران امر بين احتمال صحت و مشروعيت از يك طرف و عدم مشروعيت از طرف ديگر، اعمال افراد را نامشروع و نادرست پنداشت; مثلا اگر كسى را ببينيم مايعى مى‏نوشد و احتمال بدهيم كه آب يا شراب است، بنابر اصل صحت كه مسلمان فعل حرام انجام نمى‏دهد، بنا را بر حلاليت مى‏گذاريم و مى‏گوييم آن، آب آشاميدنى است، نه شراب.

اصل مذكور بر مبناى فطرت، استوار است و اين حقيقت را اثبات مى‏كند كه اسلام، آدمى را به دور از خطا و گناه مى‏شمارد و اصل را احتراز از زشتى و دنائت مى‏داند مگر آن كه عكس مطلب اثبات گردد و اين همان اصلى است كه در قوانين كيفرى كشورهاى مختلف راه يافته است زيرا تا هنگامى كه تقصير و خطاى كسى اثبات نشده است، او را مجرم نمى‏شناسند و كيفرش نمى‏دهند. علاوه بر تكليفى كه گفته شد، بايد باطنا و قلبا هم اعمال و رفتار ديگران را صحيح تلقى كنيم حال، ممكن است گفته شود قبول و تاييد قلبى و باطنى، امرى است غير ارادى كه تحت كنترل انسان نيست و قلب و ضمير شخص بدون اراده او به ارزيابى پديده‏ها مى‏پردازد ولى در واقع اين طور نيست زيرا زمينه انفعالى بشر قطعا و مستقيما بر روى قضاوتش نسبت‏به اعمال و رفتار ديگران تاثير مى‏گذارد يعنى اگر اين اصل نبود و مكلف نبوديم كه با ديدن كارهاى ديگران آنها را صحيح بپنداريم چه بسا پيش داورى‏هاى مبتنى بر شك و سوء ظن و بدبينى، قضاوت قلبى و باطنى ما را نيز نسبت ‏به افعال ديگران تحت تاثير قرار مى‏داد كه در آن صورت هم اعمال مردم، ناصحيح و حرام تلقى مى‏گرديد و آثار سوء و مخربى به همراه داشت. بنابراين، هر دو مرحله رفتار ما در مقابل اعمال ديگران در واقع مرتبط با هم و مكمل يكديگرند يعنى هم در ظاهر و هم در باطن بايد حكم كرد كه افراد اصولا فعل حرام و غيرصحيح مرتكب نمى‏شوند. اصل صحت‏به اين معنا به مفهوم جواز تكليفى است و امرى است‏ شخصى يعنى آن اعمال و رفتارى كه از انسانها سر مى‏زند و به حكم اين اصل محمول به صحت تلقى مى‏گردد، مربوط به رابطه فاعل با خداى خودش است و اثر چندانى در زندگى ديگران ندارد و به موجب آن رفتار و اعمال، روابط و مناسبات مخصوصى با صاحب آن برگزار نمى‏گردد و به اصطلاح، جنبه تكليفى محض دارد و آثار وضعى بر آن مترتب نيست.

دلايل اصل صحت‏به معناى جواز تكليفى

در مورد اصل صحت‏به معناى مذكور يعنى حمل اعمال مسلمانان بر مشروعيت، دلايل بسيارى گفته‏اند كه در :زير به برخى از آنها اشاره مى‏شود:

الف: آيات قرآن كريم - در قرآن كريم، آيات زيادى وجود دارد كه دلالت‏بر اعتبار اصل صحت مى‏كند از آن جمله استآيه شريفه و «قولوا للناس حسنا»مطابق تفسيرى كه در اصول كافى از قول امام معصوم‏عليه السلام در1-در اين آيه آمده است درباره مردم تا هنگامى كه چگونگى كارشان معلوم نشده جز به خير سخن نگوييد.

2- آيه شريفه «و اجتنبوا قول الزور» يعنى از سخن دروغ و افترا بپرهيزيد.

3-آيه شريفه «ان بعض الظن اثم» يعنى همانا برخى از گمانها، گناه است.

ب: روايات - در خصوص اعتبار اصل صحت، روايات فراوانى وارد شده است كه به برخى از آنها نيز اشاره مى‏شود

1- در اصول كافى از اميرالمؤمنين على‏عليه السلام، نقل شده است كه آن حضرت فرمودند:

ضع امر اخيك على احسنه حتى ياتيك ما يقلبك عنه و لاتظنن بكلمة خرجت من اخيك سوء و انت تجد لها فى الخير سبيلا : يعنى كار برادر دينى خود را به بهترين وجه تاويل كن تا آنگاه كه از او رفتارى آيد كه باورت را دگرگون كند و نيز به گفتار برادرت تا وقتى كه تفسير نيك مى‏توانى كرد، گمان بد مبر.

2- از امام صادق‏عليه السلام، روايت است كه به محمد بن فضل فرمود: يا محمد كذب سمعك و بصرك عن اخيك و ان شهد عندك خمسون قسامة انه قال و قال لم اقل و صدقه و كذبهم.

يعنى گوش و ديده‏ات را در مورد برادر خويش، تكذيب كن، اگر پنجاه نفر بگويند كه وى چنان گفت او بگويد من نگفته‏ام، سخن وى را درست پندار و آن ديگران را باور مكن.

3- در خبر مستفيض ديگرى آمده است كه مؤمن، برادر خود را متهم نمى‏كند و هركس برادر خود را متهم دارد، ايمان از دلش ناپديد مى‏شود چنانكه نمك در آب حل و ناپديد مى‏گردد.

استاد محمدجواد مغنيه در اين باره مى‏گويد: از اخبار مذكور چنان مستفاد مى‏گردد كه اسلام گويى در دل كافر هم نور ايمان مى‏جويد و از دروغگو نيز انتظار راستى دارد و اين بايد مايه عبرت كسانى باشد كه بى‏درنگ و بدون تامل، مردم را به فسق و نابكارى متهم مى‏كنند و يا به كفر و بى‏دينى منسوب مى‏دارنداين اصل، مبتنى بر مصالح مسلمانان است زيرا چنانچه در زندگى روزمره، اصل را برفساد قرار دهيم و در كليه اعمال و افعال مردم، تفحص و تجسس كنيم و با هر پديده‏اى با شك و ترديد مواجه شويم، قوام و استقرار نظام مدنيت و اجتماع از بين مى‏رود و در امور روزمره مردم، اشكالات اساسى بروز مى‏كند. اسلام براى جلوگيرى از اين مفاسد به مسلمانان دستور مى‏دهد اعمال مردم را مادامى كه خلافش از طريق ادله به اثبات نرسيده است، بايد حمل برصحت كنند و محكوم به حليت و مشروعيت نمايند.

2- اصل صحت‏به مفهوم وضعى

معناى ديگر اصل صحت، صحت در برابر فساد است كه حكمى وضعى به شمار مى‏آيد; بدين مفهوم كه بايد رفتار فرد مسلمان را نوعى تفسير كنيم كه از آن آثار صحيح شرعى به بار آيد. در اصل صحت‏به معناى تكليفى، اشخاص موظف بودند اعمال ديگران را بر صحت‏يعنى مشروعيت‏حمل كنند و بيش از اين ديگران ناصالح پنداشته نشوند براجراى اين اصل، آثارى مترتب نبود; مثلا اگر سخنى از فرد مؤمنى بشنويم و شك كنيم كه سلام مى‏دهد يا ناسزا مى‏گويد در حمل بر صحت در اين جا استفاده نمى‏شود كه جواب سلام واجب است ولى در معناى اخير نوع تلقى نسبت‏ به اعمال ديگران در انجام يا اسقاط تكاليف و تنظيم روابط عبادى يا حقوقى مؤثر است. به تعبير ديگر، اصل صحت در معناى تكليفى، بيشتر، جنبه اخلاقى و روانى داشت، در حالى كه در مفهوم وضعى، آثار و نتايج عملى بر آن مترتب است; مثلا اگر عقد يا ايقاعى توسط شخصى صورت گرفت‏يا از فرد مسلمان، عبادتى انجام پذيرفت كه درستى و نادرستى آن براى ديگران، آثار و نتايجى به بار مى‏آورد، همچون نماز ميت كه چنانچه درست انجام گيرد، موجب سقوط تكليف از ديگران مى‏شود، مطابق اصل صحت‏بايد عقد و ايقاع و يا عبادت او را درست و موافق آداب و احكام شرع و قواعد اسلام به شمار آوريم. اين معنا از صحت است كه عمدتا در مسائل حقوقى مورد بحث واقع شده و مقصود اصلى از قاعده مزبور است.

*** متن کامل را می توانید بعد از پرداخت آنلاین ، آنی دانلود نمائید، چون فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است ***